Ante o menosprezo do Reino de Galicia polo resto de España durante os Séculos Escuros, algunhas elites cultas do país buscaron unha forma de facer unha reivindicación patriótica do noso patrimonio. Foi así como apareceron unha serie de escritos que facían unha descrición exaltada do pais e, entre eles, as “Sete marabillas do Antigo Reino de Galicia”. Descóbreas!

Quixo a casualidade que o historiador Alfredo Vigo Trasancos, buscando descricións de lugares e de cidades en fontes escritas deu cun exemplar, como di el, “cun título tremendo, Galicia reino de Cristo Sacramentado, no que se facía unha relación dos sete milagres que identificaban a Galicia”. Son as sete marabillas definidas por un xesuíta que culmina unha tradición que comeza desde o século XVI, cando o licenciado Molina comeza unha relación das cousas notables de Galicia.

¿Por que buscamos marabillas?

No século XVI o antigo Reino de Galicia vivía un menosprezo xeral por parte do resto do españois que motivou a que algúns círculos das clases altas galegas, buscasen unha forma de relanzar e exaltar as nosas virtudes. Foi así como xurdiu un interese por parte de determinados colectivos, principalmente relixiosos, por facer unha descrición dos valores patrios. Non era novo, porque como di Alfredo “non é o unha casualidade que as marabillas clásicas do mundo foran gregas ou helenísticas. Os gregos fixeran coa listaxe a súa propaganda, a súa forma de reivindicar o seu patrimonio e os galegos fixeron o mesmo, aínda que milenio e medio despois”. Galicia tamén se estaba reafirmando “como Reino, como entidade cultural, como unha personalidade política que tamén o era, e empeza a reivindicar o que somos e o que queríamos ser” apunta Alfredo.

A simboloxía do número sete

O primeiro documento que este historiador atopou foi un texto do Licenciado Bartolomé Sagrario de Molina que publicou en 1550 a súa famosa “Descripción del Reino de Galizia y las cosas notables del”. “Naquel momento, explica Alfredo, facíase unha especie de ranking onde o numero de sete non é exacto, ata que Pascanio Seguín fixa ese número no século XVIII”. Iso si, todas as descricións eran puramente literarias e non acompañaban ningunha imaxe. Cómpre lembrar, que o historiador asegura que a primeira imaxe impresa de Santiago é do segundo tercio do século XIX, “antes podía coñecerse Santiago se alguén que viña aquí facía un debuxo e logo llelo ensinaba aos seus amigos, pero nada máis”. Por iso, había que buscar unha forma para dar a coñecer o patrimonio.

A listaxe de marabillas galegas que Pascanio relata no seu libro son a Torre de Hércules, a ponte romana de Ourense, a igrexa rupestre de San Pedro de Rocas, o Montefurado dos Romanos, o porto de Ferrol, o santuario da Nosa Señora das Ermidas en Ourense e, para rematar, a “Apostólica Igrexa de Santiago”.

Conta Alfredo que “o que máis me sorprendeu e que a case todos lles gusta remarcar aquelas obras que ademais de antigas, están traballadas contra a natureza, que todas son un prodixio da natureza. Por exemplo, Montefurado é unha roca escavada artificialmente para desviar o curso do Sil e é unha obra que lles impresiona moito porque supuña considerar que o home é o amo da natureza porque a pode modificar”. Relacionado con esta marabilla e, aínda que non está na relación feita por Seguín, entre os escritos que contan as cousas notables están os Codos de Larouco, que son as obras de desmonte que houbo que facer para crear unha vía militar romana. “Por outra banda, continúa Alfredo, a propia igrexa rupestre de San Pedro de Rocas non deixa de ser unha igrexa pequena pero como está construída nunha pedra impresiona moito”. Outras cousas que se destacan son pola súa devoción, aparece tamén o Cristo de Ourense porque se consideraba que fora esculpido por Nicodemo e polo tanto era un retrato auténtico do propio Xesucristo, que era moi milagroso e tiñan moita devoción”. Cómpre lembrar que os libros nos que se atopan estas descricións son máis relixiosos que civís e Alfredo apunta que “están escritos por curas, agostiños, benedictinos, xesuítas...”.

Entre as marabillas do mundo e as de Galicia

Alfredo pensa que existe unha relación clara e evidente entre as sete marabillas do mundo e as do reino de Galicia. “Non casa á perfección, pero creo que non cabe dúbida que existe unha relación entre as sete marabillas do mundo e as galegas: a torre de hércules asóciase co faro de Alexandría, o Zeus de Olimpia co Cristo de Ourense e aínda que non as recolle Seguín si o fan outros anteriores, as murallas de Babilonia coas Murallas de Lugo”.

Polo demais, Alfredo explica o curioso que resulta para este “Reino de Galicia” o simbolismo do numero sete. “Para un reino que tiña sete provincias e para unha cidade de Santiago que tiña sete portas, para un vello testamento que ten sete libros e tendo en conta que Deus creou o mundo en sete días. Parece querer dicir que se este era o reino máis sagrado do mundo”.